Eenvoudig vuurwapens aanschaffen en doorvoeren binnen Europa baart politie zorgen

Uit opsporingsonderzoeken van onder meer de Dienst Landelijke Recherche (DLR) van de Landelijke Eenheid, die onder gezag van het Landelijk Parket uitgevoerd worden, blijkt dat veel vuurwapens die in Nederland en andere Europese landen worden gebruikt bij geweldsincidenten uit Oost-Europa komen. De wapens worden in deze landen aangekocht, naar Nederland gebracht en omgebouwd om vervolgens in het criminele circuit te worden doorverkocht.

Naar aanleiding van de opsporingsonderzoeken zette de Landelijke Eenheid in 2019 samen met partners het internationale project Belpre op. Het doel van dit project was het criminele logistieke proces en de werkwijze rond vuurwapens in kaart te brengen, evenals mogelijkheden om dit proces te frustreren. Het project richtte zich op Slowakije, waar de aanschaf van bepaalde vuurwapens door particulieren zonder vergunning destijds was toegestaan. Het gaat dan bijvoorbeeld om zogenoemde Flobert-vuurwapens (met een klein kaliber) en gas- en alarmpistolen.

In Nederland zijn het bezit en de verkoop van deze wapens zonder vergunning streng verboden. “Het gaat om (klein kaliber) wapens die relatief eenvoudig kunnen worden omgebouwd naar scherpschietende vuurwapens van 9mm kaliber. Zodra dat is gebeurd, bijvoorbeeld door aanpassingen aan de loop te doen, worden de wapens in het criminele circuit verhandeld. Maar liefst 40% van alle wapens die de politie in beslag neemt, zijn omgebouwde wapens”, zegt Andy Kraag, hoofd van de DLR.

In Europees verband zijn eenduidige richtlijnen opgesteld die de handel in en het bezit van vuurwapens aan banden moet leggen. Bijvoorbeeld door ook Flobert-wapens vergunningplichtig te maken. Slowakije past per februari 2022 de vuurwapenwetgeving aan zodat Flobert-vuurwapens niet meer vergunningsvrij aangekocht kunnen worden. Echter, in nog niet alle Europese landen worden deze richtlijnen toegepast. Dat maakt dat criminele vuurwapenhandelaren eenvoudig wapens kunnen kopen.

Dankzij vrij verkeer van personen en goederen binnen de Europese Unie en goede verbindingen is de pakkans tijdens het transport van wapens klein. “Dat maakt het voor vuurwapenhandelaren aantrekkelijk én gemakkelijk”, zegt Andy Kraag. “Zij kunnen wapens aanschaffen en transporteren zonder dat er een haan naar kraait. Deze wapens worden vervolgens gebruikt bij liquidaties in Nederland en terreuraanslagen in Europa. Zo werden omgebouwde wapens onder meer aangetroffen in het onderzoek naar de martelcontainers, de liquidatie van Peter R. de Vries en de aanslag op het Bataclan in Frankrijk. En dat maakt het een urgent probleem dat we bij de bron moeten aanpakken. Daarnaast gaan we natuurlijk onverminderd door om vuurwapenhandelaren die zich bezighouden met het aankopen, ombouwen en verhandelen van wapens naar Nederland op te sporen.”

De politie pleit voor snelle invoering en handhaving van de Europese richtlijnen ten aanzien van vuurwapenbezit en -verkoop. “Het is van groot belang dat elk land dat doet. Als het ene land de regels toepast, maar het andere niet, zullen criminelen naar dat land uitwijken en gaat de handel onverminderd door,” zegt Arjan de Zwart, hoofd van de Rotterdamse recherche en bij de politie medeverantwoordelijk voor de aanpak van illegale vuurwapens.

“Als politie hebben we de afgelopen jaren successen geboekt in de opsporing van illegale vuurwapens en de personen die ze verhandelen. Vorige jaar startte de politie ruim 200 onderzoeken naar handel in illegale vuurwapens en elk jaar nemen we vele duizenden illegale vuurwapens in beslag. Maar het zou ons én de samenleving enorm helpen als het vuurwapenhandelaren moeilijker wordt gemaakt om wapens aan te schaffen, om te bouwen en te vervoeren”, zegt De Zwart. “Als dat gebeurt, pakken we het probleem aan de voorkant aan en kunnen we echt een vuist maken tegen excessief geweld, zoals liquidaties.”