Van zomer- naar wintertijd: is het slecht voor je? (en nog vijf vragen over de tijdwissel)

Elk jaar gaat in het laatste weekend van oktober de klok een uur terug. Dat betekent dat dit jaar de klok om drie uur ‘s ochtends een uur wordt teruggezet, naar twee uur. Elk half jaar laait de discussie rondom de tijdwisseling weer op. Radar zet vragen over de zomer- en wintertijd voor je op een rij.

De zomertijd werd door onze buurlanden ooit ingevoerd om energie te besparen. Zo kon er langer gebruik worden gemaakt van het natuurlijke licht. De dag begon eerder en eindigde daarmee ook eerder. Om aan te sluiten bij de landen rondom ons land heen, voerde Nederland voor het eerst in 1977 de zomertijd in. Sinds 1980 is de zomer- en wintertijd Europees geregeld.

De overgang van de zomertijd naar de wintertijd en vice versa gebeurt altijd op vaste dagen. De zomertijd gaat in op de laatste zondag van maart, de klok gaat dan een uur vooruit. Op de laatste zondag van oktober gaat de wintertijd in. De klok gaat dan een uur achteruit.

Is een van de twee tijden beter voor ons als mens? Ja, volgens een onderzoek van het RIVM sluit de wintertijd beter aan op ons bioritme. De wintertijd wordt daarom ook gezien als de standaardtijd.

Een tijdinstelling waarbij mensen zo lang mogelijk gebruik kunnen maken van het natuurlijke ritme, is het beste. Dat betekent een instelling waarbij de zon vroeg opkomt. Over het hele jaar zou dit beter aansluiten bij de wintertijd.

Als mens kan je bewezen last hebben van de uitwisseling. Volgens hetzelfde onderzoek slapen mensen na wisselingen slechter. Er zouden zich zelfs meer hartinfarcten voordoen na de wisseling van tijden. Het aantal hartinfarcten neemt met 25 procent toe de dagen na de wisseling (naar de zomertijd). Ook de kans op miskramen, beroertes neemt toe. De productiviteit van werknemers neemt ook licht af.

Waarom heeft je lichaam hier last van? Lichaamsprocessen als spijsvertering is een 24-uurs systeem. Je lichaam ervaart stress wanneer deze processen niet meer verlopen volgens je biologische ritme. Vaak wordt er gesproken van een jetlag, al is dit wel degelijk anders. Bij een jetlag ervaart je lichaam naast de stress van een wisseling van de tijd ook last van een veranderende luchtkwaliteit en radioactieve straling door een vlucht.

Een standaardtijd het gehele jaar door zou daarom het beste zijn voor onze gezondheid. Nog beter zou zijn wanneer we de tijd van Engeland (Greenwich) aanhouden.

In 2018 deed de Europese Commissie een voorstel om de zomer- en wintertijd af te schaffen. Lidstaten zouden hierbij zelf mogen bepalen welke tijd zij aanhouden. De EU ging akkoord in 2019. Het jaar 2021 zou het laatste jaar zijn dat er een Europese tijd wordt ingesteld. Toch wisselt Nederland nog steeds van tijd. Om uiteindelijk te bepalen welke tijdzone bij ons past en of we in Nederland overgaan op maar één tijd, is een politiek besluit.